ÇOCUK KARDİYOLOJİ
Sami Ulus Kadın Doğum Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim Araştırma Hastanesi Çocuk Kardiyoloji Bölümü Prof. Dr. Selmin Karademir tarafından 2001 yılında kurulmuştur. Çocuk Kardiyoloji Bölümünde , doğuştan veya edinilmiş kalp hastalıkları olan 0-18 yaş arası çocuk hastalara tanı ve tedavi hizmetleri verilmektedir. Bölümüzde uygulanan hizmetler çocuk kardiyoloji uzmanları tarafından yürütülmektedir.
Bölümümüz,Sami Ulus Kadın Doğum Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim Araştırma Hastanesi Beştepe Ek Binasında hizmet vermektedir.Burada poliklinik,ritim polikliniği,ekokardiyografi ve kalp kateterizasyonu ve anjiografi laboratuarları bulunmaktadır.Hastanemizin merkez binasında da poliklinik ve ekokardiyografi hizmeti verilmektedir.
SUNULAN HİZMETLER
Bölümümüzde birinde üç boyutlu inceleme özelliği de bulunan toplam 4 adet ekokardiyografi cihazı, bir adet iki kollu anjiyografi sistemi, bir adet anestezi cihazı, bir adet transözefageal elektrofizyoloji sistemi, bir adet koşu bandı, 10 adet 24 saatlik EKG (Holter) monitorizasyon sistemi, 3 adet event recorder(olay kaydedici) bulunmaktadır.
POLİKLİNİK HİZMETİ
Haftanın her iş günü poliklinik hizmeti verilmektedir. Poliklinik hizmeti randevusuz olup saat 08.00 - 17:00 arasındadır. Hastalar sıklıkla morarma, üfürüm, göğüs ağrısı, çarpıntı, baş dönmesi, bayılma ve yüksek tansiyon gibi yakınmalarla polikliniğimize başvurmaktadırlar. Aynı gün hastalara EKG ,telekardiyografi ve EKO çekilerek değerlendirilmektedir.Acil hastalar dışında Holter , elektrofizyoloji ya da anjio için randevu verilmektedir,acil hastalar ise hemen yatırılmakta, gereken tetkik ve tedavileri yapılmaktadır.
YATAKLI KLİNİK HİZMETİ
Kliniğimiz 16 yataklı olup doğuştan ya da sonradan oluşan kalp hastalıklarının yanı sıra, ritim ve iletim bozukluklarının da tanı, izlem ve tedavileri yapılmaktadır. Diğer bölümlerden istenen konsultasyonlar da uzman doktorlarımız tarafından değerlendirilmektedir.
KONSEY
Her hafta çarşamba günleri saat 10:30-12:00 arasında bölümümüz doktorlarının ve çocuk kalp damar cerrahisi uzmanlarının katılımı ile gerçekleştirilmektedir. Bu toplantıda son bir hafta içinde görülmüş, ekokardiyografi ya da kalp kateterizasyonu yapılmış hastalar yanı sıra ritim problemi bulunan çocuklar da tartışılmakta ve tedavi planları yapılmaktadır. Konsey sonucu, toplantıdan hemen sonra hasta ailesine yüz yüze ya da telefonla verilebilmektedir. Konseyden ameliyat kararı çıkmış hastalar yine konseyden hemen sonra çocuk kalp damar cerrahisi bölümüne başvurarak ameliyat için randevu almaktadır.
EKOKARDİYOGRAFİ (EKO)
Ekokardiyografi kalbin ultrasonografisi anlamına gelmektedir. İşlem sırasında tek yönlü (M-modu) ve 2 boyutlu görüntüler sayesinde kalbin yapısı (anatomisi), kalbin kasılması (fonksiyonu) ve varsa yapısal anomalileri saptanabilir. Dopplerekokardiyografik inceleme sayesinde de kalp kapakları ve büyük damarlardaki darlıklar ve yine kapaklardaki yetmezlikler belirlenebilir. Eko tetkiklerinde açlık gerekmemektedir. Hatta küçük çocuklara açlık ve huzursuzluk ağlamaya neden olacağından tok olarak tetkike gelmeleri önerilmektedir.
EKOKARDİYOGRAFİ YÖNTEMLERİ
• Transtorasik ekokardiyografi
• Renkli Doppler ekokardiyografi
• Kontrast ekokardiyografi
• Transözefageal ekokardiyografi
• İntraoperatif ekokardiyografi
• Strain ekokardiyografi
PEDİATRİK KALP KATETERİZASYONU VE ANJİOGRAFİ
Öykü, fizik inceleme, EKG ve ekokardiyografik inceleme sonrasında hastaya kalp kateterizasyonu ve anjografi yapılması kararı iki ana nedenle alınmaktadır: Birincisi; doğuştan ya da edinilmiş kalp hastalığı olan çocuklarda kalbin anatomisi ve fonksiyonu hakkında ayrıntılı bilgi edinmek olan tanısal amaçlı kalp kateterizasyonudur. İkincisi ise girişimsel yöntemlerle bazı kalp hastalıklarında tedavi amaçlı kalp kateterizasyonudur.
Tanısal amaçlı kalp kateterizasyonu nedir?
Kalbin yapısı ve nasıl çalıştığı hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için yapılan bir incelemedir. Bu işlem çok ince ve küçük plastik tüpler (kateterler) kasık bölgesi toplar (ven) ya da atar (arter) damarlarından girilerek kalbe kadar ilerletilmekte, tüm kalp boşluklarında ve büyük damarlarda basınç ölçümleri yapılmakta ve kan örnekleri alınmaktadır. Ayrıca bu kateterler yoluyla kalp boşluklarına ve damarlara kontrast madde (röntgende görünebilen boya) enjeksiyonları yapılarak kalp görüntüleri de elde edilmektedir. Böylece karmaşık kalp anomalilerin bile tanısı konulabilmekte ve gerekiyorsa ameliyat planlanması yapılabilmektedir. Tanısal amaçlı kalp kateterizasyonunda çoğunlukla genel anesteziye gerek yoktur. Sakinleştirici ve lokal anestezi ile endişe ve ağrı azaltılarak işlem gerçekleştirilebilir. Küçük çocuklara anestezi uzmanları tarafından genel anestezi verilmektedir.Yaklaşık 1-2 saat kadar süren işlem işlemden sonra hastalar bir gün hastanede yatırılarak izlenmekte ve ertesi gün normal yaşamlarına geri dönmektedirler.
Tedavi amaçlı girişimsel kalp kateterizasyonu nedir?
Tanısal kalp kateterizasyonuna benzer bir şekilde kasık damarlarında ince bir iğne yardımıyla yerleştirilen kateterler kalbe kadar ilerletilerek işlem gerçekleştirilir. Böylece birçok doğuştan ya da edinilmiş kalp hastalığı cerrahi girişime gerek duyulmadan tedavi edilebilmektedir. Kalp deliklerinin kapatılması, kapak veya damar darlıklarının giderilmesi en sık yapılan işlemlerdir. Damar bağlantılarının kapatılması ve stent işlemleri de başarıyla uygulanmaktadır.İşlem sırasında anestezi uzmanları tarafından genel anestezi verilmektedir. Hastalar işlemden sonra genellikle bir gün serviste yatarak izlenmektedirler. Taburcu oldukları andan itibaren de normal günlük aktivitelerine geri dönebilmektedirler. Gerek tanısal gerekse tedavi amaçlı yapılan kalp kateterizasyonu uygulanacak hastaların işlemden bir gün önce kliniğimize yatması gerekmektedir.
ELEKTROFİZYOLOJİ LABORATUVARI
Elektrofizyoloji laboratuarında tüm kalp ritmi bozukluklarının (kalp atımı düzensizliği, aritmi) ayırıcı tanısı yapılıp tedavi edilebilmektedir.
Aritmi tanısında kullanılan testler :
- Elektrokardiyogram (EKG)
- Ambulatuar EKG (Holter monitorizasyon)
- Olay kaydedici (event recorder)
- Transözofageal elektrofizyolojik çalışma (TEEPS)
- İntrakardiyak elektrofizyolojik çalışma (IEPS)
Elektrokardiyogram (EKG)
Vücudun belli yerlerine elektrodlar bağlanarak kalbin elektriksel aktivitesinin kağıt üzerine kaydedilmesidir. Kayıt sırasında hasta herhangi bir şey hissetmez. Doktor tarafından istenmesi halinde aynı gün içinde EKG kaydı alınıp değerlendirilmektedir.
Ambulatuvar elektrokardiyogram (Holter monitorizasyonu)
Kalbin elektriksel aktivitesinin vücuda takılan elektrotlar ve küçük bir cihaz yardım ile 24 saat boyunca bir kaset ya da diskete kaydedilmesi ve daha sonra bu kaydın bir bilgisayar yardımı ile incelenmesidir. Bölümde 10 adet Holter cihazı vardır ve bu nedenle randevulu çalışılmaktadır.Cihaz 09:30-11:00 arasında takıldıktan sonra hastalar servise yatırılmaktadırlar. Bu tetkik ile anormal ritimler ve ekstra atımların yanı sıra iskemiye işaret edebilecek değişiklikler saptanabilir ve tedavinin etkinliği belirlenebilir. Holter sonuçları acil değilse 10 gün sonra hasta yakını tarafından alınır.
.
Olay kaydedici (event recorder)
Holter tetkikinde yakalanamayan aritmilerin tespitine olanak tanıyan ve 1 hafta ile 40 gün arasında hastanın üzerinde kalabilen çağrı cihazı büyüklüğünde bir alettir. Bölümde 3 adet olay kaydedici cihazı mevcuttur. Hasta herhangi bir yakınması olduğunda düğmeye basar ve cihaz kayda başlar ve cihaz programlandığı sürede kayıt alır. Daha sonra bu kayıtlar bilgisayarda incelenir. Gereken hastalara, İmplantable Loop Recorder uygulaması yapılabilir.
Transözofageal elektrofizyolojik çalışma (TEEPS)
Yarı girişimsel bir yöntemdir. Hızlı kalp atımlarının (taşikardi) nedeninin belirlenmesi veya tedavisi (hızlı kalp atımlarının normal sinus ritmine döndürülmesi) için kullanılabilir. TEEPS kulakçıklardaki (atriyumlardaki) elektriksel aktivitenin kaydedilmesi, kulakçıkların geçici olarak uyarılması,iletim sisteminin değerlendirilmesi,aritminin aydınlatılması ve taşikardinin durdurulması amacıyla kullanılır. Test her yaşta uygulanabilir, yaklaşık 15-30 dakika kadar sürer.
Bu yöntemde 3 saatlik açlık sonunda elektrofizyoloji laboratuvarında damar yolu açılarak ve hafif sedasyonu (sakinleştirici) izleyerek, ucu metal bir kateteter (ince, yumuşak, esnek bir plastik tüp) çocuğun burun deliğinden yemek borusuna (özofagus) ilerletilerek kulakçıkların arkasına yerleştirilir. Yemek borusu kulakçıklara (atriyumlara) komşu olduğu için buradan alınan EKG kaydı, yüzey EKG kaydına kıyasla daha kesin bilgi verir. Çocuğun burnundan sokularak yemek borusuna yerleştirilen katetetere bir elektrik uyarıcısından bir süre ve şiddette elektrik akımı verilerek, hızlı ve programlı uyarı teknikleri uygulayarak, damar yolundan ilaçlar denenerek taşikardinin uyarılmasına çalışılır ve uyarılan taşikardinin tipi belirlenerek tedaviye karar verilir.
Çok küçük bebeklerde de güvenle kullanılır. Yöntemin riski çok düşüktür, yemek borusunda hafif tahriş oluşturabilir. Bu nedenle işlem sonrası 12 saat süreyle hastanın çok sıcak veya çok soğuk olmayan sulu gıdalar alması uygundur. Hasta,işlemden sonra 1-2 saat kadar gözlem odasında izlenir ve sonrasında taburcu edilir.
İntrakardiyak (kalp içi) elektrofizyolojik çalışma (İEPS)
Kalbin elektrik iletim sisteminin özelliklerini incelemek, anormal hızlı kalp atımlarının (taşikardi) nedenini belirlemek ve tedavi uygulamak için intrakardiyak elektrofizyolojik çalışma gerekebilir. Bu işlemde bir veya daha fazla ucu metal kateter (ince, yumuşak, esnek bir plastik tüp) kasıktan büyük damarlar yoluyla kalbin içine belirli bölgelere yerleştirilir. Kateterden kaydedilen kalbin elektrik sinyalleri yüzey EKG’den daha kesin bilgi verir. İşlem sırasında kalbin hızlı veya düzensiz atması için kalp uyarılabilir. Kalbin bu uyarıya cevabı ritm bozukluklarını daha iyi tanınmasını ve taşikardi sırasında elektriksel aktivitenin yolunu saptama olanağı verir. Tedavi amaçlı girişimsel yöntem ancak büyük çocuklara uygulanabilir. Test, elektrofizyoloji laboratuvarında yaklaşık 2-4 saat kadar bir sürede yapılmaktadır. Hastalar laboratuvara alındıktan sonra damar yolu açılır, belirli aralıklarla otomatik tansiyon ölçümü yapabilecek bir tansiyon cihazı takılır. Kalp ritmini (EKG) monitörden takip edebilmek için vücuduna elektrodlar yapıştırılır. Test, uyumlu büyük çocuklarda sadece sakinleştirici ilaç (midazolam) verilerek yapılabilmektedir. Hareketli, sakin durmayan çocuklarda ise testin yapılabilmesi için genel anestezi gerekebilir. Test sonlandırıldıktan sonra hastaya 4 saat bir şey yememesi önerilir. Hastalar bir gece hastanede izlendikten sonra taburcu edilmektedir.
Aritmi tedavisi
Kalp pili :Kalp blokları ve hasta sinus sendromu gibi yavaş kalp ritmine neden olan ritm bozuklukları kalp pili uygulamasının en sık nedenleridir. Bunun dışında hızlı kalp ritmine neden olan taşikardilerde de ilaç tedavisine ek olarak kalp pili veya implantable kardiyak defibrilatör takılabilmektedir. Bir batarya yardımı ile çalışan yaklaşık 15-30 gr ağırlığında 3.5x3.5 cm çapında küçük bir metal cihazdır. Batarya kısmı göğüs veya karın duvarı derisi altına yerleştirilir, ince elektrod kalp içerisine yerleştirilir. Ağrıya neden olmayacak derecede az miktarlarda elektrik göndererek kalbin uyarılmasını sağlar. Pil takılması işlemi yaklaşık 2 saat kadar sürmektedir. Hasta işleme aç gelmelidir. Hasta genellikle üç gece hastanede yatırılarak izlendikten ve pil kontrolü sonrası taburcu edilmektedir.
Implante edilebilir kardiyak defibrilatörler (ICD):Hızlı veya düzensiz kalp ritmlerinde kalbi normal ritmine döndürmek amacıyla uygulanır. ICD, görüntüsü kalp piline benzeyen ancak biraz daha büyük bir cihazdır. Özellikle dirençli taşikardi (ventriküler taşikardi) sırasında devreye girip taşikardiyi sonlandırır. Taşikardi sonlandırma özelliğinin yanı sıra kardiyoversiyon ve defibrilasyon (duran kalbi yeniden çalıştırma) özelliklerini de taşır. Aletin yerleştirilmesi kalıcı kalp pili yerleştirilmesine benzer. İşlem süresi yaklaşık 2 saattir. Hastanın işleme aç gelmesi gereklidir.
Kalp pili ya da ICD izlemi:Kalp pili veya ICD yerleştirilmiş hastaların düzenli aralıklarla özel aletlerle kontrol edilmesi gereklidir. Pil bataryaları genellikle yıllarca dayanır, ancak kullanıcının yaşam süresince belirli aralıklarla değiştirilmesi gerekir. Kalıcı pil veya ICD üzerine konulan özel bir cihazla pilin ömrü, elektrod dirençleri, iletkenlikleri, eşik testlerine bakılmaktadır. Hastalar kalp pili veya ICD takıldıktan sonra başlangıçta daha kısa , sonra uzun aralıklarla izlenirler.
Radyofrekans kateter ablasyon (RFA), kriyo (soğuk) ablasyon:Yaşamı tehdit eden veya çocuğun günlük aktivitesini engelleyen bazı taşikardilerde (hızlı kalp ritmi) daha kalıcı tedavi yöntemleri gerekebilir. RFA yöntemi ile büyük çocuklarda SVT ve VT oluşturan anormal elektriksel aktivite yolları tahrip edilerek taşikardinin kesin tedavisi sağlanır. İlaç tedavisinin başarısız olması halinde ya da 4 yaşından büyük çocuklarda taşikardi tedavisinde bu yöntem denenebilir. Bu sayede hasta ömür boyu ilaç kullanmaktan kurtulmaktadır. RFA veya soğuk ablasyon kasıktan kalbin içine yerleştirilen kateterlerle uygulanan bir yöntemdir. Kateter taşikardiye neden olan alanın üzerine yerleştirilir, ısıtma veya soğutma yöntemlerinden biri kullanılarak o bölge tahrip edilir, elektrik akımını iletemez hale getirilir. Seyrek olmakla birlikte işlem sırasında tam kalp bloğu olma riski vardır. Hasta işlem için aç gelmelidir. İşlem 4-6 saat kadar uzun sürebilmektedir. Bu işlem yapıldıktan sonra işlem yapılan bölgelerde pıhtı oluşmaması için 3-4 ay boyunca günde 1 adet düşük doz aspirin verilmektedir.
Hekimlerimiz